Kemphaanpullen in de Oostpolder

Discussie over Waarnemingen!
Foto's voor het Forum kunt u mailen naar: beheer@avifaunagroningen.nl

Moderator: hdelange

User avatar
meeuwiss
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 553
Joined: 30 Apr 2002, 23:00

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by meeuwiss »

Dag Ana,
Zoals gezegd vertonen ook vrouwtjes in zomerkleed een grote variatie. Sommigen zijn erg wit en anderen erg donker met veel zwarte vlekken op hals, nek, mantel en flanken. Meestal zijn vrouwtjes kleiner dan mannetjes.
Naar mijn idee had de hen met kuikens conflicten met hennen en misschien soms ook hanen. Er werd fel gevochten!
In het boek Shorebirds of the Northern Hemsphere van Richard Chandler staat veel informatie over de Kemphaan.
Om die reden heb ik nog eens een duidelijke foto van deze hen geplaatst.
Groetjes
Guido
Last edited by meeuwiss on 26 Jul 2014, 17:24, edited 1 time in total.
User avatar
anaburen
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 754
Joined: 13 Nov 2002, 00:00
Contact:

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by anaburen »

Dag allen,

Ik kreeg een reactie van DE Kemphaandeskundige Joop Jukema:

Beste Ana.

Ik kan mij voorstellen dat er een verwarring ontstaan is met alle betrokkenen die de kemphanen hebben waargenomen en gefotografeerd, van dit zeer afwijkend fenomeen.
De donker gekleurde kemphaan is naar mijn stellige mening een mannetje kemphaan. Naar alle waarschijnlijkheid een mannetje van 1 jaar oud en of in zijn tweede kalender jaar .
Deze mannetjes krijgen nooit een volledig prachtkleed,dus de kraag veren komen niet volledig tot ontwikkeling, en soms verwarring kan brengen om het geslacht te bepalen.
Het kan ook niet worden uitgesloten dat het een oudere kemphaan is die erg vroeg zijn broedkleed (zomerkleed) al verwisseld naar het winterkleed, en daarmee ook gelijkenis kan geven overeenkomstig van de vrouwtjes.
De broedzorg word alleen verzorgd door het vrouwtje en de mannetjes alleen de taak(behoefte) hebben de vrouwtjes te bevruchten op de balts plaatsen.
Na de bevruchting verdwijnen de mannetjes uit de broedgebieden,en beginnen meteen te ruien naar het winterkleed.
Waarschijnlijk heeft dit mannetje een afwijkend hormoon spiegel ,met een soort van hormonale afwijking van een aanwezige ouderzorg.(vaderzorg)
Hiermee komt hij steeds in conflict met de aanwezige biologische moeder, die voort durend tracht met aanvallen het mannetje te verjagen.
De fysieke overwicht van het mannetje is het vrouwtje waarschijnlijk niet in staat het mannetje op afstand te houden ,en het mannetje de kuikens wil annexeren ,en een aanhoudend onenigheid ontstaat.
Het is een bijzonder speling in de natuur die veel discussie kan losmaken.

Ik hoop dat ik een kleine bijdrage heb kunnen toevoegen om het fenomeen op te lossen,

met groet Joop.
User avatar
IpeWeeber
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 63
Joined: 13 Dec 2002, 00:00

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by IpeWeeber »

Nou, het wordt steeds ingewikkelder zo.
Ik heb de vogels vanavond (23-7) zelf ook voor het eerst gezien.
De oudervogel is echt heel klein en in die zin een perfect vrouwtje Kemphaan.
Wat het uiterlijk betreft: ze is nogal donker, maar als je de vele andere vrouwtjes daar bekijkt valt ze niet echt uit de toon.
Zoals Quido ook al aangeeft is de variatie in uiterlijk heel groot op dit moment (diverse ruistadia).
Meneer Jukema moet toch maar zelf eens komen kijken.

groet, Ipe
User avatar
meeuwiss
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 553
Joined: 30 Apr 2002, 23:00

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by meeuwiss »

Zij is wel erg klein in vergelijking met de echte Kemphaanmannen.
Bijgaand nog eens drie plaatjes, waarin zij trouwens weer in gevecht is met dezelfde hen.
Zij is trouwens al enigszins beschadigd op de kop door de gevechten.
Goed dat de familie weer is teruggekeerd naar het hooiland want in het natte gebied werden ook de kuikens gepikt.
Dick Schoppers gaat trouwens namens het Groninger Landschap de boer verzoeken voorlopig niet te maaien!
Groet Guido
Attachments
kemphaan28web.jpg
kemphaan28web.jpg (100.84 KiB) Viewed 12133 times
kemphaan22web.jpg
kemphaan22web.jpg (144.75 KiB) Viewed 12133 times
kemphaan21web.jpg
kemphaan21web.jpg (134.84 KiB) Viewed 12133 times
Last edited by meeuwiss on 26 Jul 2014, 17:25, edited 1 time in total.
User avatar
anaburen
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 754
Joined: 13 Nov 2002, 00:00
Contact:

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by anaburen »

En nóg een reactie van de hand van Johan van Rhijn:

Beste allen,

Ik heb (net als Joop) het webforum en de foto's bekeken. Allereerst geweldig dat er met succes is gebroed door een kemphen! Ook heel mooi zoals jullie dit tot dusverre gedocumenteerd hebben! De pullen zijn zonder enige twijfel kemphanen. Ik heb (lang geleden) ooit geprobeerd om zelf wat jonkies groot te brengen van vogels die op het Zoölogisch Laboratorium (toen in Haren) werden gehouden. De gelijkenis met de foto's die ik toen maakte (en met de plaatjes in standaardwerken) is onmiskenbaar. Dan de sekse. Daarover heb ik wel een wat andere mening dan Joop. Er kan nogal wat variatie bestaan tussen hennen. Bovendien, als ze wat extra testosteron hebben/krijgen, kunnen ze een tamelijk volledige kraag ontwikkelen [Lank, D.B., Coupe, M. & Wynne-Edwards, K.E. (1999). Testosteron induced male traits in female ruffs (Philomachus pugnax): autosomal inheritance and gender differentiation. Proc. R. Soc. Lond. B 266 : 2323-2330]. Hebben jullie een idee van de grootte van de adulten? De gemiddelde hen is wat kleiner dan een tureluur, de gemiddelde haan beduidend groter. De twee naar elkaar dreigende vogels op de foto leken ongeveer even groot. Als jullie daarnaast geen kleinere vogels hebben gezien, lijkt het me waarschijnlijk dat het allebei hennen waren. Ik heb niet veel ervaring met nesten (en begeleide pullen) van kemphanen, maar eigen waarnemingen en vrijwel alle auteurs geven aan dat daarbij vrijwel alleen hennen actief zijn. Er zijn wel eens hanen in de buurt gezien, maar die lijken geen grote rol te spelen, misschien bij het alarmeren [Mildenberger, H. (1953) Zur Fortpflanzungsbiologie des Kampfläufers (Philomachus pugnax). J. f. Ornithol. 94: 128-143]. Mijn advies is om vooral scherp op grootte en eventueel verschillen in grootte tussen de adulten te letten. Als je man en vrouw naast elkaar ziet, is het grootte verschil onmiskenbaar.

Ik heb geprobeerd om dit aan het forum toe te voegen, maar om de één of andere reden (waarschijnlijk heb ik een vraag niet naar behoren beantwoord) lukte de registratie niet.

De meeste feiten over de kemphaan (tot 2012) vind je in mijn Nederlandstalige boek Darwins Dating Show (de kemphaan vervult daarin een hoofdrol). Voor nadere details daarover zie: http://www.johanvanrhijn.nl/overig/DDS.htm

Onlangs heb ik met Joop en Theunis weer een vervolg aan het Nederlandse kemphanenonderzoek toegevoegd. In de aflevering van Ardea die een dezer dagen verschijnt, vind je het verhaal. De pdf kan je nu al vinden op: http://www.johanvanrhijn.nl/publicaties ... -102-5.pdf

Groeten,
Johan
User avatar
meeuwiss
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 553
Joined: 30 Apr 2002, 23:00

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by meeuwiss »

Beste Johan,
Heel interessant om ook jouw reactie te lezen. Wij kennen elkaar nog van het Zoologisch Lab.!
Ik heb bewust wat extra foto's geplaatst van de Kemphen zodat iedereen het verenkleed kan bestuderen.
Ik zal trachten nog eens een vergelijkingsplaatje te maken van haar met de hanen en hennen.
Soms steekt ze het fietspad over om te gaan drinken en baden. Het krioelt er letterlijk van de Kemphanen en
het was dan ook heel onverstandig van haar zich met haar kuikens in de menigte te begeven. Ze kreeg met
name vooral ruzie met hennen. De hanen, die zo op oog aanzienlijk groter zijn, hielden zich vooral op afstand.
In het hooiland en de sloot is de familie betrekkelijk veilig, ze trekt zich weinig aan van de talloze fietsers.
Ik heb nog een verre foto geplaatst van haar heftig conflict met een Kemphen, ze rolden vechtend over elkaar.
Ik begrijp niet echt waar de onderlinge agressie vandaan komt bij de hennen.
Met groeten
Guido Meeuwissen
jrh
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 2
Joined: 24 Jul 2014, 21:45

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by jrh »

Beste Guido,
Ja, natuurlijk herinner ik me jou ook. Leuk om je via deze weg weer tegen te komen. Het registreren lukte nu wel. Afgaand op de grootte moet het ook een hen zijn. Overigens, zo donker en zo'n ontwikkeling van een kraagje zie je zelden bij hennen. Ik kan me daarom goed voorstellen dat Joop er een haan in ziet.
Ik ben zelf ook wat verbaasd over agressie tussen de hennen. Je zou haast denken dat ze territoriaal zijn, misschien zelfs ook broeden of gebroed hebben, en willen voorkomen dat ze voor andermans jongen moeten zorgen. Het zou ook kunnen dat het uiterlijk of het gedrag van deze donkere naar alle waarschijnlijkheid hen agressie bij anderen oproept. Ik denk dat ik morgen via het fietspontje vanaf Meerwijck ook eens poolshoogte neem.
Groeten,
Johan van rhijn
User avatar
anaburen
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 754
Joined: 13 Nov 2002, 00:00
Contact:

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by anaburen »

Dag Johan,

De familie is nog alive and kicking, dus die kan je vast morgen terugvinden.
x2014-07-24kemphaan.jpg
x2014-07-24kemphaan.jpg (220.94 KiB) Viewed 12088 times
De adult raakte slaags met een soortgenoot, stapte met de 3 jongen het dijkje op en daar ben ik ze uit het oog verloren, omdat ik afgeleid werd door Witvleugelsterns en Witwangsterns die mij om de oren vlogen.
Er zat trouwens ook een Reuzenstern, de vijfde stern in onze polders.

Wordt vervolgd
Ana
jrh
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 2
Joined: 24 Jul 2014, 21:45

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by jrh »

Beste allen,

Vanmiddag was ik in de Oostpolder, en, met dank aan Guido, die ik er tegen kwam, zag ik de vogel met omstreden sekse en haar één, twee en later zelfs drie pullen. Niet heel dicht bij het fietspad, veel in vrij lang gras, maar dicht genoeg in de buurt om een inschatting van de grootte te maken. Ik kan er echt geen man van maken. De kleur vond ik niet echt uitzonderlijk voor een hen, wel wat aan de donkere kant. Ik heb wel even donkere hennen op de lek gezien in mei en juni, en sommige hennen die we in een vliegkooi bij het Zoologisch Lab in Haren (omstreeks 1965-1980) hielden, werden zeker later in het seizoen (juli-augustus) ook even donker. Ik houd het dus op een hen! Pootkleur is geen goed kenmerk om de seksen te onderscheiden. Die is bij beide seksen nogal variabel, waarbij de jonge dieren vooral naar grijs neigen.

Ik heb geen interacties met andere kemphanen gezien. Dreigen komt wel tussen hennen voor. Als daarbij de veren worden opgezet krijgt zo'n hen iets wat op een kraagje lijkt en ziet ze er tamelijk mannelijk uit. De foto met de twee dreigende dieren heeft wellicht Joop op het verkeerde been gezet. Ik zou daar in eerste instantie ook een haan in zien, maar de omstandigheden (met pullen) en de grootte wijzen sterk op een hen. Het lijkt me onwaarschijnlijk dat een hen naar een haan dreigt. Dreigen tussen twee hennen zou op een territoriaal conflict kunnen wijzen. Misschien heeft de andere hen ook jongen of nog een nest. Overigens vind ik het nogal laat (eind juli) voor jonge pullen. In het gebieden waar ik mijn onderzoek heb gedaan (bij het Leekstermeer, omgeving Boerakker en in de buurt van Gorredijk - 1965-1973) heb ik weinig nesten en jongen gezien, maar al wel jongen halverwege juni. In het Lauwersmeergebied (rond 1980) leken de kemphanen wat later te broeden. Ik kan me voorstellen dat er vroeg gebroed wordt in de gebieden waar kemphanen al van jaar op jaar terugkomen, maar dat ze later zijn in de gebieden waar ze als pionier binnenkomen (Lauwersmeer en Oostpolder).

Trouwens, wát een schitterend gebied, wát een kemphanen, en wát een cultuurshock tussen de beide oevers van het fietspontje (van de camping naar de telescopen)!

Tot zover (met een kopietje per mail naar Joop), en groeten,
Johan van Rhijn
User avatar
meeuwiss
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 553
Joined: 30 Apr 2002, 23:00

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by meeuwiss »

Dag,
Bedankt Johan voor je uitgebreide toelichting en aanvullende informatie. De donkere Kemphen is dus inderdaad een hen. Ze is naar verhouding erg klein en mannetjes doen nu eenmaal niet aan broedzorg.
Ook vandaag was de Kemphen met haar kuikens af en toe in beeld en landde soms op het fietspad. Ze fladderde ook enige tijd boven een mogelijke vijand in het grasland. De kuikens reageerden heel alert op haar alarmroepjes.
De kuikens verschillen nogal wat in grootte en beginnen al wat vleugelpennen te krijgen.
Bijgaand twee plaatjes.
Groet
Guido
Attachments
verschil in ontwikkeling bij de pullen
verschil in ontwikkeling bij de pullen
kemphaan34web.jpg (84.82 KiB) Viewed 11973 times
alert Kemphaankuiken
alert Kemphaankuiken
kemphaan35web.jpg (82.32 KiB) Viewed 11975 times
Kemphen op fietspad
Kemphen op fietspad
kemphaan33web.jpg (116.84 KiB) Viewed 11975 times
User avatar
anaburen
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 754
Joined: 13 Nov 2002, 00:00
Contact:

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by anaburen »

Ha Guido,

Ik ben nu toch wel erg benieuwd hoe het met de Kemphaanpullen verder is gegaan.
Ik heb ze voor het laatst gezien, rondscharrelend op het dijkje, op 28-07-2014.
xx2014-07-28_5972kemphaan2.jpg
xx2014-07-28_5972kemphaan2.jpg (218.03 KiB) Viewed 11919 times
Is er iemand die ze nog later heeft waargenomen? Of zo niet: zijn ze dood? Ze konden nog niet vliegen...
Ik ga over de vogels van deze prachtpolders toch weer een verhaal schrijven voor de website. Tenminste, dat is mijn intentie.

groetjes
Ana
User avatar
meeuwiss
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 553
Joined: 30 Apr 2002, 23:00

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by meeuwiss »

Dag,
Op woensdag 30 juli, vroeg in de ochtend zag Jacob nog een Kemphaanjong in de begroeiing op de kade bij het houten hek. Dit is wat noordelijker dan de plek waar de jongen met de ouder meestal voedsel zochten. Die ochtend werden tegelijkertijd op diezelfde kade jonge Porseleinhoentjes gezien.
Zo zie je hoe belangrijk het is dat fotografen zich aan de regels houden en zich niet zoals gisteren installeren aan de rand van de plas. Of zoals de fotografe met de fiets het gisteren presteerde: over de hekken klimmen en zich verschuilen in de begroeiing op de kade.
Het is ook mogelijk dat de gehele familie is doodgereden door een illegale autobestuurder op het fietspad.
In het beste geval denk ik toch, dat de ouder met jongen nu bij voorkeur foerageert op de slikjes in het natte gebied. Ook de sloot langs het fietspad had hun voorkeur. Door de aanhoudende droogte begint dit gebied nu toch wel erg droog te vallen.
Groet
User avatar
anaburen
Vogelaar
Vogelaar
Posts: 754
Joined: 13 Nov 2002, 00:00
Contact:

Re: Kemphaanpullen in de Oostpolder

Post by anaburen »

Ha Guido,

Die jongen redden het wel. Met zo'n dappere moeder en enorme overlevingsdrang van de jongen rekenen ze wel af met impertinente fotografen en illegale autobestuurders. Ze zouden nu al moeten kunnen vliegen.
Ze komen volgend jaar terug.

Ana
Locked

Who is online

Users browsing this forum: No registered users and 42 guests