Over JIZZ en giss

[rdevries]

In de forumdraad over de zwartkopmeeuw introduceert Martijn Bot het begrip jizz, waarop Wim van Boekel verrast reageert, waarna Martijn en Aart het begrip toelichten.
Die toelichting is in die zin duidelijk dat jizz verwijst naar een verschijnsel dat de meeste vogelaars zeer wel bekend is (van een flits een vogel maken). Opname van het begrip in een vogelaarswoordenboekje heeft dan ook geheel mijn zegen. Ook ga ik niet dwars liggen als er synoniemen gebruikt worden voor zaken waar de Nederlandse taal reeds voortreffelijk in voorziet, want zeg ik, laat honderd bloemen bloeien. Dus jizz, of totaalindruk, of algemene indruk, of voor mijn part Gestalt, allemaal prima.
Waar ik wel moeite mee heb, is het gebruik van jizz in de identificatie. Ik zeg: hoepel op met de jizz. Dit in tegenstelling tot Martijn die, ondanks zijn waarschuwende woorden, een voorzichtig jizzje niet uitsluit. Ten onrechte, lijkt me. Want kijk, Martijn doet het aanvankelijk voortreffelijk in de identificatie, hij analyseert: vleugelpunten, kopkap, mantel, snavel. Glashelder. Waarna hij de jizz te berde brengt ('Ook qua jizz doet hij erg aan kokmeeuw denken') en een niet te verifiëren observatie produceert. Oftewel, Martijn wordt zo vaag, hij zegt eigenlijk niets meer.
En dat is jammer van alle moeite. Vandaar dat ik zeg: landgenoten, laten wij streng analyseren, niet gissen.

met groet,

Renze

[PdeVrieze]

Geschiedenis uitspraak van Rdvries

Ook ga ik niet dwars liggen als er synoniemen gebruikt worden voor zaken waar de Nederlandse taal reeds voortreffelijk in voorziet, want zeg ik, laat honderd bloemen bloeien.

Mao Zedongs eerste campagne, waarin "wij" (de vogelaars) de rechtse intelectuelen zijn.

Verder zag ik vanmiddag de huiszwaluw voorbij jizzen

[rdevries]

Verder zag ik vanmiddag de huiszwaluw voorbij jizzen

Dat is dus een mogelijke huiszwaluw.

Renze

[Aart]

Sommige vogelaars zijn intelectuelen,
andere vogelaars zijn Intellectuelen.
Voor de jizz maakt het trouwens niet uit.

gr. A.

[huugbes]

Als ik dit lees krijg ik altijd de kriebels. Ik vind het een belachelijk idee dat een vogel met soort en ondersoort, leeftijd en geslacht te determineren is. Het is jammer voor ons vogelaars, maar dieren zijn nu eenmaal geen auto's. Het merk, de motorinhoud en de kleur zijn niet voor discussie vatbaar, maar de genetische opbouw van een vogel is NOOIT te achterhalen zonder DNA-test, en zelfs dan blijft er discussie.

Binnen een soort zijn er variaties in grootte, snavelvorm, lichaamsvorm en noem maar op. Door migratie en onderlinge kruising vervagen verschillen en een exacte vaststelling van de afkomst wordt onmogelijk. Je kan hoogstens zeggen dat de kans dat het dier tot (onder-)soort A behoort groter is dan dat het een B is. Afhankelijk van de omstandigheden, de ervaring van de waarnemer (en diens zelfkennis), plaats en tijd wordt de foutmarge groter of kleiner. Het (vlieg-)gedrag kan waardevollere informatie leveren dan een foto, dus waarom mag het dan niet meetellen in het totaalbeeld?

[Aart]

Auto’s determineren is heus niet zo makkelijk. Een Lada Niva (wie kent hem nog) lijkt op grote afstand veel op een Fiat Panda, die van dichterbij wordt waargenomen. Met de beste telescoop is de motorinhoud niet te achterhalen. Kleur is helemaal moeilijk. Is het nu blauwgroen of is het groenblauw. Is ie niet verkleurd of overgespoten. Het beste is de auto aan te houden en e.e.a. minitieus te onderzoeken. Indien mogelijk natuurlijk. Anders kun je blijven discussieren.
Auto’s zijn net vogels.

[rdevries]

Het (vlieg-)gedrag kan waardevollere informatie leveren dan een foto, dus waarom mag het dan niet meetellen in het totaalbeeld?

huugbes,

Helemaal eens met je opmerkingen, maar als je begrepen mocht hebben dat ik (vlieg)gedrag geen waardevolle informatie zou vinden, dan is dat onjuist. Integendeel, (vlieg)gedrag is vaak essentieel voor identificatie. Mijn punt is dat het begrip jizz te algemeen en te vaag is om dit soort aspecten voldoende recht te doen. Oftewel, er zijn betere, nauwkeuriger, specifiekere observaties mogelijk, zeker ook in het vlieggedrag van een vogel, dan het begrip jizz aanlevert. Die begrippen zijn ook in gebruik, en zo niet, dan kunnen ze worden uitgevonden. De uitdaging die daarin zit, kan identificatie een boeiende bezigheid maken. Maar nogmaals, naar mijn mening dekt een begrip als jizz dergelijke kenmerken eerder toe dan dat ze ze specificeert, en daarmee verheldert.

Renze

[huugbes]

Auto’s determineren is heus niet zo makkelijk..... Anders kun je blijven discussieren. Auto’s zijn net vogels.

Inderdaad. Excuus aan de heren autokenners. Zelfs daar ligt de zaak niet zo eenvoudig. Als ik in een eend rijd en tegen de buurman zeg dat het een rolls is, laat hem dan maar bewijzen dat ik het fout heb! En mensen die discussieren willen alleen maar hun eigen mening doordrammen, dus daar heb ik geen boodschap aan.
Kortom: als een vogel naar mijn mening van een bepaalde soort is, is dat mijn mening. Wie er anders over denkt: prima. Bewijs het maar.

[mbot]

En mensen die discussieren willen alleen maar hun eigen mening doordrammen, dus daar heb ik geen boodschap aan.

Discussie=het doordrammen van een eigen mening.

Ik vind dit op z'n minst een bijzondere definitie, maar daar wil ik verder niet over discussieren....

[rdevries]

1.
De bedoeling van een diskussie is niet om een mening door te drammen, maar om meningen uit te wisselen. Het gaat om het vergroten van inzicht, niet om wie er gelijk heeft.
2.
De bewijslast. Wonderlijk standpunt. Een voorbeeld: een paar jaar geleden zag ik in mijn tuin een Pallas Boszanger. Aangezien het op mijn verjaardag was raakte ik in een staat van grote opwinding en slingerde het beestje op alle mij bekende waarnemingswebsites. Twintig minuten later had ik een vertegenwoordiger van Dutch Birding aan de lijn die me vroeg wat ik aan kenmerken had gezien. Dat leek mij toen, en nog steeds, een respectabele vraag. Of had ik de persoon moeten antwoorden: bewijs jij maar eens dat het geen Pallas is?
3.
Het valt me op dat er nog niemand rechtstreeks is ingegaan op de kwestie of 'jizz' een bruikbare categorie is voor identificatie.

Renze

[Rudy]

Het valt me op dat er nog niemand rechtstreeks is ingegaan op de kwestie of 'jizz' een bruikbare categorie is voor identificatie.

Het begrip Jizz wordt m.i. alleen gebruikt wanneer een vogel in een oogopslag gedetermineerd wordt. Vaak heb je in die ene oogopslag al -zeg- vier à vijf bruikbare kenmerken 'afgevinkt'. Er bestaat dus m.i. geen tweedeling in 'jizzen' of het checken van kenmerken; van beide is sprake. Als je al veel ervaring hebt met de kenmerken van bepaalde soorten kun je met name langsvliegende exemplaren of andere korte waarnemingen ervan 'op jizz' determineren (nogmaals: veel in boeken beschreven kenmerken heb je dan -bewust en soms onbewust- al geregistreerd). Jizz lijkt me, met name op telposten waar de vogels vaak vrij kort worden gezien, een prima instap om tot een determinatie te komen.
Voor acceptatie door de CDNA is jizz uiteraard niet voldoende; daar gelden harde kenmerken.

Groet, Rudy

[huugbes]

Volgens mij is de vraag wat er aan bewijs nodig is, afhankelijk van wat de bedoeling van de identificatie is. Als je aan de wereld wilt bewijzen dat je een Pallas Boszanger hebt gezien, krijg je een hoop vragen over je heen, die je zo duidelijk mogelijk wilt beantwoorden. Een indruk kun je niet overbrengen dus dan heb je er niet veel aan.
Ik zelf schep voldoening uit het feit dat ik ervan overtuigd ben dat ik een bepaalde vogel heb gezien en herkend. Ik vind een determinatie achteraf zeer onbevredigend, omdat je bepaalde details alweer vergeten bent. In een foto sla je alle statische details op en dan kun je daar achteraf nog over praten. Maar een indruk krijg je maar 1 keer en die telt alleen op het moment zelf.

[rdevries]

Rudy en huugbes,

Dank.
Dus jizz gebruiken we als snel oordelen geboden is, als we onze vogelvrienden niet willen vermoeien met een overmaat aan details en als de identificatie een privézaak is.
Prima, ik ben bijna om. Maar nog niet helemaal.
Ik wil Aart graag nog even spreken.

Aart, in een forumdraadje over visdieven aan zee (met foto) vraag jij je af of de visdief in het midden van de groep vanwege kortere poten en een zwarte snavel mogelijk een niet-visdief zou kunnen zijn. En zeg je vervolgens, en nu komt het, 'de jizz is ook heel anders'.
Vraag: wat is dit Aart? Hocus pocus, vaktaal voor paranormaal begaafden, of een plagerijtje?

Ik hoop het laatste,

met groet,

Renze

[Aart]

Ha, ha, ha,

Natuurlijk het laatste. Hiermee natuurlijk wel verwijzend naar het begin van de discussie. Bij een full colour close up opname van een vogel is het natuurlijk onzin om van de jizz te spreken, ook als het gaat om een hybride of onbekende vogel. Je zult dan inderdaad met keiharde determinatiekenmerken moeten komen. Maar wees gewaarschuwd. Als je met mij op excursie gaat en er komen kraanvogels overvliegen, zal ik toch erop wijzen dat ze de jizz van een ooievaar hebben.

Hahartelijke groet, Aart

[anaburen]

Nou, ik heb het ook als een plagerijtje opgevat. Het ging om een foto van mij van een rijtje Visdieven aan het strand van Bergen aan Zee. Een daarvan leek kortere poten en een zwarte snavel te hebben. Maar ik heb een hele serie foto's van die Visdieven gemaakt en geloof mij: het zijn allemaal Visdieven wat er verder uit die ene foto ook gejizzd moge worden.
Ik geef toe dat ik wel wat serieuzer op Aart's commentaar in had mogen gaan, maar ik was getergd omdat het helemaal geen gezellig weekend was geweest.

Ana